UKD 744.43:003.62

POLSKI KOMITET

NORMALIZACJI,

MIAR I JAKOŚCI

P O L S K A N O R M A

PN-88

N-01607

Rysunek techniczny

Oznaczenia graficzne materiałów

Zamiast:

PN-80/N-01607

Grupa katalogowa

1652

Technical drawing

Indications for specific materials

Dessins techniques

Symboles graphiques pour

materiaux

Ňĺő

íč÷ĺńęčé ÷ĺđň¸ć

Ăđŕ

ôč÷ĺńęîĺ îáîçíŕ÷ĺíč˙ ěŕňĺđčŕëîâ

PN-88/N-01607 (neq ISO 4069:1977)

1. WSTĘP

Przedmiotem normy są oznaczenia graficzne rodzajów materiałów oraz zasady nanoszenia tych oznaczeń na
przekrojach i kładach w rysunku technicznym.

2. OZNACZENIA GRAFICZNE MATERIAŁÓW NA PRZEKROJACH I KŁADACH

2.1. Oznaczenia graficzne ogólne. Pole przekroju lub kładu niezależnie od rodzaju materiału powinno być oznaczone
przez kreskowanie, zgodnie z rys. 1.

Rys. 1

2.2. Oznaczenia graficzne rodzajów materiałów. Jeżeli zachodzi potrzeba rozróżnienia rodzajów materiałów na
przekrojach lub kładach, należy stosować oznaczenia graficzne podane w tablicy.
W przypadkach konieczności podawania szczegółowych danych, jak wytrzymałość, cecha lub klasa materiału, dane te
należy umieszczać na półce linii odniesienia lub w wymaganiach technicznych.
Dopuszcza się stosowanie oznaczeń graficznych materiałów nie podanych w tablicy, pod warunkiem objaśnienia ich w
polu arkusza rysunkowego.

Lp.

Nazwa materiału

Oznaczenie graficzne

1

2

3

1

Grunt naturalny

1

)

Strona 1

2

Kamień naturalny

3

Ceramika i materiały ceramiczne

2

)

4

Beton

5

Beton zbrojony (żelbet)

6

Drewno w przekroju poprzecznym

7

Drewno w przekroju wzdłużnym

8

Drewniane płyty konstrukcyjne

9

Metale

10

Masy plastyczne, guma

11

Szkło i materiały przezroczyste w stanie stałym

12

Pustaki szklane

13

Izolacja przeciwwilgociowa

14

Tynk, gips, azbestocement

Strona 2

15

Materiały sypkie

16

Płyny

1

) Oznaczenie graficzne nanosi się tylko przy linii przedstawiającej zarys gruntu.

2

) Pod tą nazwą należy rozumieć wyroby ceglane (wypalane i nie wypalane), materiały ogniotrwałe, ceramikę

budowlaną, porcelanę elektrotechniczną itp.

3. ZASADY NANOSZENIA OZNACZEŃ GRAFICZNYCH NA PRZEKROJACH I KŁADACH

3.1. Zasady kreskowania na przekrojach i kładach

3.1.1. Nachylenie linii kreskowania. Linie kreskowania oznaczenia graficznego mogą być nachylone w lewo lub w
prawo, jednak zawsze w tę samą stronę na wszystkich przekrojach i kładach tej samej części, niezależnie od liczby
arkuszy, na których te przekroje i kłady występują (rys. 2).
Nachylenie linii w lewo lub w prawo należy dobierać tak, aby te linie nie pokrywały się z liniami przedstawiającymi np.
krawędzie otworu (rys. 3).

Rys. 2

Rys. 3

3.1.2. Kreskowanie pod kątem 45°, 30° lub 60°. Linie kreskowania powinny być nachylone pod kątem 45° do linii
przedstawiającej charakterystyczne zarysy lub krawędzie przedmiotu (rys. 4), do osi symetrii (rys. 5 i 6) lub do linii
obramowania pola rysunkowego (rys. 7).

Rys. 4

Strona 3

Rys. 5

Rys. 6

Rys. 7

W przypadku gdy linie kreskowania nachylone pod kątem 45° mają to samo nachylenie co zarys, krawędź lub oś
symetrii, należy przyjąć kąt nachylenia 30° (rys. 8) lub 60° (rys. 9).

Rys. 8

Strona 4

Rys. 9

3.1.3. Odległość miedzy równoległymi liniami kreskowania powinna być jednakowa na wszystkich przekrojach i
kładach tej samej części, rysowanych w tej samej podziałce.
Odległość między liniami oznaczenia graficznego należy dobierać w zależności od wielkości pola przekroju lub kładu
oraz potrzeby odróżnienia stykających się części.
Najmniejsza odległość między liniami powinna być zgodna z wymaganiami mikrofilmowania wg PN-82/N-01617.

3.1.4. Kreskowanie przekrojów lub kładów dwóch lub więcej stykających się części powinno się różnić nachyleniem w
lewo lub w prawo albo odległością między liniami kreskowania (rys. 10).
Jeżeli linie kreskowania dwóch lub więcej stykających się części mają to samo nachylenie i tę samą odległość, linie
kreskowania jednej części należy przesunąć w stosunku do drugiej (rys. 11).

Rys. 10

Rys. 11

3.2. Oznaczenia graficzne na przekrojach i kładach o dużych polach. Na przekrojach i kładach o dużych polach
dopuszcza się nanoszenie oznaczeń graficznych tylko w pobliżu linii przedstawiającej zarys lub krawędź przedmiotu
(rys. 12).

Rys. 12

3.3. Oznaczenia graficzne na długich i wąskich przekrojach i kładach. Na długich i wąskich przekrojach i kładach
dopuszcza się nanoszenie oznaczeń graficznych tylko na ich końcach i w pobliżu krawędzi otworu (rys. 13).
Dopuszcza się zaczernianie przekrojów i kładów, których szerokość na rysunku jest mniejsza niż 2 mm (rys. 14).
Między zaczernionymi stykającymi się płaszczyznami należy zostawić prześwit szerokości odpowiadającej
najmniejszej odległości między liniami równoległymi, zgodnie z wymaganiami mikrofilmowania wg PN-82/N-01617
(rys. 15).

Strona 5

Rys. 13

Rys. 14

Rys. 15

3.4. Oznaczenia graficzne na przekrojach części połączonych nierozłącznie. Jeżeli na rysunku złożeniowym części
połączone nierozłącznie (spawane, klejone itp.) są przedstawione w przekroju, dopuszcza się takie nanoszenie
oznaczeń graficznych, jakby to był przedmiot jednolity (rys. 16).

Rys. 16

3.5. Oznaczenia graficzne na przekrojach w rysunkach budowlanych. Jeżeli na rysunku budowlanym nie ma
wątpliwości, że dany rzut jest przekrojem, dopuszcza się nienanoszenie oznaczenia graficznego materiału lub
podcieniowanie pola przekroju (rys. 17).

Rys. 17

KONIEC

INFORMACJE DODATKOWE

Strona 6

1. Instytucja opracowująca normę - Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Podstaw Technologii i Konstrukcji Maszyn, Zakład
Terenowy w Kielcach.
2. Istotne zmiany w stosunku do PN-80/N-01607
a) dodano oznaczenia graficzne następujących materiałów:
- żelazobeton,
- drewniane płyty konstrukcyjne,
- pustaki szklane,
- izolacja przeciwwilgociowa,
- tynk, gips, azbestocement,
- materiały sypkie,
b) zmieniono oznaczenie graficzne betonu i drewna,
c) usunięto postanowienie dotyczące przerywania linii oznaczeń graficznych w miejscach naniesienia liczb
wymiarowych lub napisów.
3. Normy związane
PN-82/N-01617 Rysunek techniczny. Wytyczne w zakresie mikrofilmowania i powielania
4. Normy międzynarodowe i zagraniczne
ISO ISO 4069:1977 Building and civil engineering drawings - Representation of areas on sections and views - General
principles
CSRS ČSN 01 3141 Technické výkresy. Grafické označováni materiálu v řezech
NRD TGL SD RGW 860 1979 Einheitliches system der konstruktions-dokumentation. Grafische kennzeichnung von
Schnittflaechen
ZSRR ĂÎŃŇ 2. 306-68 Ĺäčíŕ˙ ńčńňĺěŕ ęîíńňđóęňîđńęîé äîęóěĺíňŕöčé. Îáîçíŕ÷ĺíč˙ ăđŕôč÷ĺńęčő ěŕňĺđčŕëîâ č ďđŕâčë čő
íŕíĺńĺíč˙ íŕ ÷ĺđňĺćŕő.
5. Zgodność z normą międzynarodową - norma nierównoważna, poszerzona o oznaczenia graficzne rodzajów
materiałów oraz zasady nanoszenia tych oznaczeń na przekrojach i kładach.
6. Autorzy projektu normy: Michalina Najgeburska i inż. Sławomira Okręt.
7. Deskryptory: 0302530 - rysunek techniczny, 0155201 - materiały, 0505324 - przedstawienie graficzne.
8. Wydanie 2 - stan aktualny: kwiecień 1993; uaktualniono treść Informacji dodatkowych.

Strona 7