9

Sprawdzian wiedzy i umiejętności z działu

Środowisko przyrodnicze Polski

Zakres rozszerzony. Grupa A

1. Obszar Polski leży w klimacie umiarkowanym ciepłym przejściowym, czyli w strefie ściera-

nia się klimatu morskiego i kontynentalnego. Podaj dwie cechy klimatu Polski, które cha-

rakteryzują klimat kontynentalny.

[2 p.]

1. .......................................................................................................................................................

.

2. ......................................................................................................................................................

2. Na podstawie analizy danych zawartych w poniższej tabeli podaj miasto, w którym zazna-

cza się największy wpływ masy powietrza polarnomorskiego. Uzasadnij swoją odpowiedź.

[2 p.]

Miasto

Temperatura

i opady

I

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

rok

Suwałki

temp. (°C)

opady (mm)

–4,2

41

–4,1

20

0,2

33

6,0

29

12,8

59

14,6

87

16,3

78

16,0

63

11,6

59

7,3

41

1,4

48

–2,0

42

6,3

600

Szczecin

temp. (°C)

opady (mm)

–0,2

41

–0,1

30

3,9

37

7,9

38

13,8

41

15,9

67

18,0

58

17,7

44

13,8

35

9,9

33

4,4

40

1,4

54

8,8

518

Warszawa

temp. (°C)

opady (mm)

–2,1

22

–1,8

18

2,7

29

8,0

28

14,3

59

16,1

82

18,0

57

17,6

60

13,2

41

8,8

26

2,8

35

–0,1

36

8,1

493

Miasto: .................................................................................

Uzasadnienie: ......................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

3. Wyjaśnij, dlaczego na obszarze Polski przeważają jeziora pochodzenia polodowcowego.

[1 p.]

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

4. Wpisz nazwy skał, które budują Tatry Wysokie i Wyżynę Krakowsko-Częstochowską.

[2 p.]

Tatr

a)

y Wysokie: ................................................................................................................................

Wyży

b)

na Krakowsko-Częstochowska: .................................................................................................

5. Rozpoznaj jednostki geologiczne zaznaczone na mapie literami A–D.

[3 p.]

A

B

C

D

A – ......................................................................................

B – ......................................................................................

C – ......................................................................................

D – ......................................................................................

10

6. Wypisz trzy cechy rzeźby staroglacjalnej.

[3 p.]

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

3. .......................................................................................................................................................

7. Na podstawie załączonej mapki rozpoznaj typ układu rzecznego. Wpisz nazwę krainy geo-

graficznej, która została przedstawiona na mapce.

[2 p.]

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I
I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

Warszawa

Konin

Nazwa krainy geografi cznej:

...........................................................................................

Nazwa układu rzecznego:

...........................................................................................

8. Wymień dwie przyrodnicze przyczyny powodzi w Polsce.

[2 p.]

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

9. Porównaj warunki przyrodnicze Pojezierza Suwalskiego i Niziny Śląskiej i oceń, która kra-

ina ma lepsze możliwości rozwoju ogrodnictwa. Odpowiedź uzasadnij, podając dwa argu-

menty.

[2 p.]

Ocena: ................................................................................................................................................
Argumenty:

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

10. Do wymienionych form terenu dopisz czynnik rzeźbotwórczy, który doprowadził do ich po-

wstania.

[4 p.]

Wyd

a)

my Puszczy Kampinoskiej: ........................................................................................................

Czarny Staw pod Rysami: ................................................................................................................

b)

Pradolina toruńsko-eberswaldzka: ....................................................................................................

c)

Wzniesie

d)

nie Wierzycy: .....................................................................................................................

11. Uzupełnij poniższe zdania.

[4 p.]

Niecka Nid

a)

ziańska należy do pasa ...................................................................................................

Relikt to roślina charakterystyczna ...................................................................................................

b)

Bory to zbiorowisko roślinne charakteryzujące się dominacją ………...........................…………….......

c)

Na Żuławach

d)

Wiślanych dominującym typem gleby jest ……………............................………………...

11

12. Wypisz co najmniej trzy elementy środowiska przyrodniczego, dla ochrony których utwo-

rzono Tatrzański Park Narodowy.

[3 p.]

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

3. .......................................................................................................................................................

13. Na podstawie opisów rozpoznaj krainy spośród następujących: Pojezierze Suwalskie, Żuła-

wy Wiślane, Nizina Śląska, Sudety, Wyżyna Lubelska. Nazwy krain wpisz w miejscu prze-

znaczonym na odpowiedź.

[3 p.]

Depresja, brak lasów, teren równinny, liczne kanały i rowy melioracyjne, deficyt wody pitnej.

a)

Kraina: ................................................................................................................................................

Rzeźba młodoglacjalna, teren silnie pagórkowaty, Hańcza, Stańczyki.

b)

Kraina: ................................................................................................................................................

Stare góry zrębowe, występowanie licznych surowców mineralnych, wodospad Kamieńczyk.

c)

Kraina: ................................................................................................................................................

14. Do poszczególnych surowców mineralnych przyporządkuj miejsca ich występowania. Wła-

ściwe oznaczenie liczbowe wpisz w miejscu przeznaczonym na odpowiedź.

[3 p.]

Węgiel kamienny

a)

Węgiel brunatny

b)

Sól kamienna

c)

Rudy miedzi

d)

1. Głogów
2. Machów
3. Katowice
4. Bełchatów
5. Inowrocław

Odpowiedź: a) ..............., b) ................, c) ................., d) ................

15. Na terenie Polski nie eksploatuje się rudy żelaza z powodu wyczerpania dotychczasowych

złóż. Wiesz o tym, że w okolicy Suwałk znajdują się bardzo bogate złoża rudy żelaza oraz

innych metali. Podaj dwa argumenty, które mógłbyś przedstawić Ministerstwu Gospodarki,

przeciwko rozpoczęciu eksploatacji rudy w tym regionie.

[2 p.]

1. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

12

Sprawdzian wiedzy i umiejętności z działu

Środowisko przyrodnicze Polski

Zakres rozszerzony. Grupa B

1. Obszar Polski leży w klimacie umiarkowanym ciepłym przejściowym, czyli w strefie ściera-

nia się klimatu morskiego i kontynentalnego. Podaj dwie cechy klimatu Polski, które cha-

rakteryzują klimat morski.

[2 p.]

1. .......................................................................................................................................................

.

2. ......................................................................................................................................................

2. Na podstawie analizy danych zawartych w poniższej tabeli podaj miasto, w którym zaznacza się

największy wpływ masy powietrza polarnokontynentalnego. Uzasadnij swoją odpowiedź.

[2 p.]

Miasto

Temperatura

i opady

I

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

rok

Suwałki

temp. (°C)

opady (mm)

–4,2

41

–4,1

20

0,2

33

6,0

29

12,8

59

14,6

87

16,3

78

16,0

63

11,6

59

7,3

41

1,4

48

–2,0

42

6,3

600

Zakopane

temp. (°C)

opady (mm)

–4,3

43

–3,8

36

0,3

52

5,2

67

10,5

131

12,4

155

14,5

149

14,0

149

10,8

108

6,6

58

0,5

60

–0,2

60

5,5

919

Warszawa

temp. (°C)

opady (mm)

–2,1

22

–1,8

18

2,7

29

8,0

28

14,3

59

16,1

82

18,0

57

17,6

60

13,2

41

8,8

26

2,8

35

–0,1

36

8,1

493

Miasto: .................................................................................

Uzasadnienie: ......................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

3. Wyjaśnij, dlaczego Morze Bałtyckie w niektórych okresach swojej historii było jeziorem.

[1 p.]

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

4. Wpisz nazwy skał, które budują Karpaty Zewnętrzne i Karkonosze.

[2 p.]

Karpaty Zewnętrzne: .......................................................................................................................

a)

Karkonosze

b)

: ....................................................................................................................................

5. Rozpoznaj jednostki geologiczne zaznaczone na mapie literami A–D.

[3 p.]

A

B

C

D

A – ......................................................................................

B – ......................................................................................

C – ......................................................................................

D – ......................................................................................

13

6. Wypisz trzy cechy rzeźby młodoglacjalnej.

[3 p.]

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

3. .......................................................................................................................................................

7. Na podstawie załączonej mapki rozpoznaj typ układu rzecznego. Wpisz nazwę krainy geo-

graficznej, która została przedstawiona na mapce.

[2 p.]

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I
I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

Warszawa

Konin

Nazwa krainy geografi cznej:

..........................................................................

Nazwa układu rzecznego:

..........................................................................

8. Wymień dwie antropogeniczne przyczyny powodzi w Polsce.

[2 p.]

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

9. Porównaj warunki przyrodnicze Niziny Podlaskiej i Niziny Szczecińskiej i oceń, która kraina

ma lepsze możliwości rozwoju ogrodnictwa. Odpowiedź uzasadnij, podając dwa argumen-

ty.

[2 p.]

Ocena: ................................................................................................................................................
Argumenty:

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

10. Do wymienionych form terenu dopisz czynnik rzeźbotwórczy, który doprowadził do ich po-

wstania.

[4 p.]

Mierzeja Helska: .............................................................................................................................

a)

Wąwozy Wyżyny Lubelskiej: ............................................................................................................

b)

Sandr tucholski: ..............................................................................................................................

c)

Gołoborza w Górach Świętokrzyskich

d)

: ..............................................................................................

11. Uzupełnij poniższe zdania.

[4 p.]

Polesie Lubelskie należy do pasa .....................................................................................................

a)

Endemit to roślina ..........................................................................................................................

b)

Grądy to zbiorowisko roślinne charakteryzujące się dominacją lasów ……….................….……….......

c)

W okolicach Sandomierza dominują gleby

d)

………...................……............................………………...

14

12. Wypisz co najmniej trzy elementy środowiska przyrodniczego, dla ochrony których utwo-

rzono Świętokrzyski Park Narodowy.

[3 p.]

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

3. .......................................................................................................................................................

13. Na podstawie opisów rozpoznaj krainy spośród następujących: Pojezierze Suwalskie, Wyży-

na Krakowsko-Częstochowska, Nizina Śląska, Sudety, Wyżyna Lubelska. Nazwy krain wpisz

w miejscu przeznaczonym na odpowiedź.

[3 p.]

Rzeźba falista i pagórkowata, krajobraz rolniczy, wąwozy lessowe.

a)

Kraina: ................................................................................................................................................

Teren płaski i falisty, najdłuższy okres wegetacyjny w Polsce, bardzo dobre warunki rolnicze.

b)

Kraina: ................................................................................................................................................

Rzeźba krasowa, Szlak Orlich Gniazd, Maczuga Herkulesa.

c)

Kraina: ................................................................................................................................................

14. Do poszczególnych surowców mineralnych przyporządkuj miejsca ich występowania. Wła-

ściwe oznaczenie liczbowe wpisz w miejscu przeznaczonym na odpowiedź.

[3 p.]

Węgiel kamienny

a)

Węgiel brunatny

b)

Siarka

c)

Rudy cynku i ołowiu

d)

1. Tarnobrzeg
2. Olkusz
3. Bogdanka
4. Bogatynia
5. Lubin

Odpowiedź: a) ..............., b) ................, c) ................., d) ................

15. Na terenie Polski nie eksploatuje się rudy żelaza z powodu wyczerpania dotychczasowych

złóż. Wiesz o tym, że w okolicy Suwałk znajdują się bardzo bogate złoża rudy żelaza oraz

innych metali. Podaj dwa argumenty, które mógłbyś przedstawić Ministerstwu Gospodarki,

przemawiające za rozpoczęciem eksploatacji rudy w tym regionie.

[2 p.]

1. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................